0
Niniejszy artykuł zawiera dogłębną analizę dwóch popularnych modeli biznesowych w Wietnamie: jednoosobowej działalności gospodarczej i spółki kapitałowej. Artykuł szczegółowo porównuje te dwa modele, opierając się na najważniejszych kryteriach, takich jak podstawa prawna, system odpowiedzialności, podatki, rachunkowość, skalowalność i nowoczesne narzędzia wsparcia. Celem jest pomoc osobom fizycznym i firmom w uzyskaniu kompleksowego obrazu, zrozumieniu zalet i wad, a tym samym w podejmowaniu strategicznych decyzji najlepiej odpowiadających ich wizji i zasobom. Po lekturze czytelnicy nie tylko zrozumieją istotę każdego modelu, ale także dowiedzą się, jak działać efektywnie i elastycznie w razie potrzeby.
Jednoosobowa działalność gospodarcza (SPP) to model biznesowy zarejestrowany przez osobę fizyczną lub członków gospodarstwa domowego, a właściciel gospodarstwa domowego odpowiada za cały swój majątek związany z działalnością gospodarczą. Od wejścia w życie dekretu 01/2021/ND-CP, podmiotami uprawnionymi do założenia SPP są obywatele Wietnamu w wieku 18 lat lub starsi, posiadający pełną zdolność do czynności prawnych, a także gospodarstwa domowe. Należy zauważyć, że rozporządzenie to usunęło „grupy osób” z listy podmiotów uprawnionych do założenia SPP.
Pod względem skali, HKD może prowadzić działalność w wielu różnych lokalizacjach, ale musi w pełni powiadomić o tym organy podatkowe i agencje zarządzania rynkiem w miejscu prowadzenia działalności. HKD ma jednak ścisłe ograniczenia w zakresie otwierania większej liczby oddziałów lub przedstawicielstw. Kolejną istotną zmianą w Dekrecie 01/2021/ND-CP jest zniesienie dotychczasowej maksymalnej liczby pracowników (poniżej 10 osób), co pozwala HKD zatrudniać ponad 10 pracowników bez konieczności przekształcania się w przedsiębiorstwo. System odpowiedzialności HKD jest nieograniczony, co oznacza, że właściciel odpowiada całym swoim majątkiem osobistym za wszelkie długi i zobowiązania wynikające z działalności gospodarczej.
Przedsiębiorstwo (spółka) to organizacja z własną nazwą, niezależnym majątkiem i prawnie ustanowiona do prowadzenia działalności gospodarczej. Do popularnych rodzajów spółek w Wietnamie należą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (z jednym lub dwoma lub więcej członkami), spółki akcyjne, przedsiębiorstwa prywatne i spółki osobowe. Cechą charakterystyczną spółki jest posiadanie statusu prawnego (z wyjątkiem przedsiębiorstw prywatnych) i pieczęci prawnej.
Firma ma również prawo do rozszerzania skali działalności poprzez otwieranie oddziałów i przedstawicielstw w różnych lokalizacjach, a także nie jest ograniczona liczbą pracowników. System odpowiedzialności spółki zależy od jej rodzaju, ale popularne modele, takie jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (LLC) i spółka akcyjna (SA), charakteryzują się ograniczoną odpowiedzialnością, co oznacza, że wspólnicy odpowiadają jedynie w zakresie kapitału wniesionego do spółki.
Wybór i funkcjonowanie jednego z tych dwóch modeli biznesowych jest ściśle regulowane przez określony system dokumentów prawnych. Dokumenty te nie tylko kształtują sposób działania, ale także stanowią podstawę rozwiązywania wszelkich problemów pojawiających się w toku prowadzenia działalności gospodarczej.
Ustawa o przedsiębiorstwach z 2020 r. (nr 59/2020/QH14) stanowi podstawę prawną, szczegółowo regulującą rodzaje przedsiębiorstw, warunki ich zakładania, strukturę zarządzania oraz prawa i obowiązki członków.
Dekret 01/2021/ND-CP odgrywa istotną rolę w dostarczaniu szczegółowych wytycznych dotyczących procesu rejestracji przedsiębiorstw i gospodarstw domowych, zastępując poprzedni Dekret 78/2015/ND-CP. Dokument ten zmienił wiele istotnych przepisów dotyczących gospodarstw domowych, zwłaszcza w zakresie zakładania działalności gospodarczej i limitów zatrudnienia.
Ustawa o administracji podatkowej z 2019 r. oraz okólniki, takie jak Okólnik 40/2021/TT-BTC, określają obowiązki podatkowe i metody obliczania podatku mające zastosowanie w obu modelach, w tym rozróżnienie między metodą ryczałtową a metodą deklaracyjną.
Dekret 130/2018/ND-CP stanowi podstawę prawną dla transakcji elektronicznych, reguluje wartość prawną, warunki bezpieczeństwa i korzystanie z podpisów cyfrowych oraz usług certyfikacji podpisów cyfrowych.
Poniżej zamieszczono tabelę podsumowującą najważniejsze różnice między jednoosobową działalnością gospodarczą a spółką kapitałową, co pozwala na łatwe porównanie i uzyskanie ogólnego obrazu różnic.
| Kryteria | Jednoosobowa działalność gospodarcza (SPP) | Spółka (np. LLC, Spółka Akcyjna) |
| Status prawny | Brak statusu prawnego, brak pieczęci prawnej | Posiada status prawny (oprócz przedsiębiorstw prywatnych), posiada pieczęć prawną |
| Odpowiedzialność prawna | Nieograniczona odpowiedzialność wszystkimi aktywami | Ograniczona odpowiedzialność w zakresie wkładu kapitałowego |
| Skala pracy | Brak ograniczeń co do liczby pracowników w ramach nowych przepisów | Nieograniczona liczba pracowników |
| Skalowalność | Zakaz zakładania oddziałów i biur przedstawicielskich. | Otwarte oddziały i biura przedstawicielskie |
| Tryb księgowy | Może nie wymagać prowadzenia księgowości (podatek skonsolidowany) lub może wymagać podstawowej księgowości (podatek zadeklarowany) | Organizacja księgowości, rachunkowości i sprawozdawczości finansowej jest obowiązkowa. |
| Zobowiązanie podatkowe | Opłaty za licencje biznesowe, VAT i podatek dochodowy od osób fizycznych. Można zastosować metodę ryczałtową lub deklaracyjną. | Zapłać opłaty za licencje biznesowe, podatek VAT, podatek dochodowy od osób fizycznych i podatek dochodowy od osób prawnych |
| Zbieranie kapitału | Bardzo ograniczone, głównie z kapitału własnego lub pożyczek osobistych | Możliwość zwiększenia wkładu kapitałowego lub emisji obligacji (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, akcje) |
Najważniejszą różnicą między tymi dwoma modelami biznesowymi jest system odpowiedzialności. Jest to kluczowy czynnik wpływający na poziom ryzyka ponoszonego przez właściciela.
Nieograniczona odpowiedzialność jednoosobowej działalności gospodarczej jest istotną cechą. Właściciel jednoosobowej działalności gospodarczej musi wykorzystać cały swój majątek, w tym majątek osobisty, który nie jest bezpośrednio wykorzystywany do celów biznesowych, do spłaty długów i zobowiązań finansowych jednoosobowej działalności gospodarczej. Stwarza to ogromne ryzyko finansowe. W przypadku upadku lub bankructwa firmy, właściciel jednoosobowej działalności gospodarczej ryzykuje utratę całego majątku, co ma bezpośredni i poważny wpływ na życie osoby prowadzącej działalność gospodarczą i jej rodziny.
Wręcz przeciwnie, ograniczona odpowiedzialność spółki jest ogromną zaletą, szczególnie dla spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych. Wnoszący kapitał odpowiadają za zobowiązania spółki wyłącznie w ramach wniesionego kapitału. Zapewnia to ochronę majątku osobistego właścicieli i wspólników. System ten pomaga zminimalizować ryzyko dla inwestorów, tworząc tym samym bardziej sprzyjające warunki dla pozyskiwania kapitału z zewnątrz, co stanowi przesłankę do bezpiecznego i zrównoważonego rozwoju firmy.
Obowiązki podatkowe i zasady rachunkowości to dwa czynniki, które znacząco różnią się w przypadku HKD i spółek, ale mają tendencję do silnej integracji.
Obowiązki podatkowe: Obecnie firmy o przychodach powyżej 100 milionów VND rocznie muszą płacić 3 główne rodzaje podatków: opłatę za licencję biznesową, VAT i podatek dochodowy od osób fizycznych. Firmy mogą płacić podatki ryczałtem lub deklaracją. VAT i podatek dochodowy od osób fizycznych oblicza się na podstawie dochodu podlegającego opodatkowaniu pomnożonego przez stawkę podatkową odpowiadającą danemu rodzajowi działalności.
Oprócz podobnych podatków, spółki muszą płacić także podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) według ogólnej stawki 20%.
Zmiana polityki w latach 2025-2026 pokazuje wyraźny trend. Od 1 czerwca 2025 r. firmy o przychodach wynoszących 1 miliard VND rocznie lub więcej nie będą już podlegać metodzie ryczałtowej i będą musiały przejść na elektroniczne deklaracje podatkowe oraz korzystać z faktur elektronicznych.
Następnie, zgodnie z uchwałą 198/2025/QH15, od 1 stycznia 2026 r. ryczałtowy system podatkowy dla HKD zostanie całkowicie zniesiony. Oznacza to, że wszystkie HKD, niezależnie od dochodów, są zobowiązane do deklarowania i płacenia podatków zgodnie z metodą deklaracyjną.
Ta zmiana zwiększa obciążenia administracyjne i potrzebę posiadania przez właściciela specjalistycznej wiedzy księgowej, co stanowi główne zalety modelu HKD. Wraz z zacieraniem się granicy podatkowej między HKD a mikroprzedsiębiorstwami, przekształcenie się w spółkę staje się bardziej racjonalną decyzją, nie tylko ze względu na konieczność dostosowania się do nowych przepisów, ale także w celu ochrony majątku osobistego poprzez ograniczenie odpowiedzialności.
Rachunkowość i księgowość: Wcześniej firmy płacące podatek ryczałtowy nie miały obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych. Jednak zgodnie z najnowszymi przepisami firmy płacące podatek metodą deklaracji muszą otworzyć i prowadzić podstawowe księgi rachunkowe, takie jak szczegółowe księgi przychodów, rozchodów, kasowe itp.
Tymczasem zgodnie z Ustawą o rachunkowości z 2015 r. firmy mają obowiązek zorganizować profesjonalny dział księgowości, prowadzić szczegółowe księgi rachunkowe oraz składać kwartalne i roczne sprawozdania finansowe.
Ograniczenia HKD: HKD może zarejestrować działalność gospodarczą tylko w jednym miejscu i nie może otwierać oddziałów ani biur przedstawicielskich. Stanowi to istotną barierę dla ekspansji rynkowej i skali działalności. Możliwości HKD w zakresie mobilizacji kapitału są również bardzo ograniczone i opierają się głównie na własnym kapitale lub pożyczkach od osób fizycznych i instytucji kredytowych.
Zalety firmy: Model korporacyjny pozwala przedsiębiorstwom na elastyczne rozszerzanie działalności poprzez otwieranie oddziałów, biur przedstawicielskich lub lokalizacji biznesowych w wielu różnych miejscowościach.
Co więcej, spółki takie jak LLC i JSC mogą łatwiej pozyskiwać kapitał poprzez zwiększanie wkładów kapitałowych wspólników lub emisję obligacji i akcji (w przypadku JSC). Przynosi to strategiczne korzyści dla długoterminowego wzrostu i rozwoju.
Podpis cyfrowy jest niezbędnym narzędziem we współczesnym środowisku biznesowym, szczególnie w dobie rosnącej popularności transakcji elektronicznych.
Pojęcie i wartość prawna: Podpis cyfrowy to forma podpisu elektronicznego tworzona przez asymetryczny system kryptograficzny. Działa on jak podpis odręczny lub pieczęć firmowa, mając równoważną wartość prawną.
Aby zostać uznanym za prawnie wiążący, podpis cyfrowy musi spełniać warunki bezpieczeństwa określone w artykule 9 Dekretu 130/2018/ND-CP, w tym zostać utworzony w okresie ważności certyfikatu cyfrowego, a klucz tajny musi znajdować się pod kontrolą podpisującego wyłącznie w chwili składania podpisu.
Popularne rodzaje podpisów cyfrowych: Obecnie w użyciu jest wiele rodzajów podpisów cyfrowych, każdy z nich ma swoje zalety i wady, dostosowane do potrzeb danego podmiotu:
Token USB: To najbardziej tradycyjny i popularny rodzaj podpisu cyfrowego, przechowywany na kompaktowym nośniku USB. Jest wysoce bezpieczny i łatwy w użyciu, ale wymaga podłączenia do komputera w celu złożenia podpisu cyfrowego.
HSM: rodzaj podpisu cyfrowego przechowywanego na specjalistycznych urządzeniach sprzętowych, umożliwiających składanie szybkich i masowych podpisów cyfrowych, często wykorzystywany przez duże przedsiębiorstwa, banki i instytucje finansowe.
Karta SmartCard: zintegrowana z kartą SIM telefonu, umożliwiająca elastyczne składanie podpisów cyfrowych na urządzeniach mobilnych. Ma jednak ograniczenia w zakresie bezpieczeństwa i zależy od zasięgu sieci.
Podpisywanie zdalne: Nowa technologia umożliwiająca przechowywanie tajnych kluczy na serwerze dostawcy, dzięki czemu użytkownicy mogą składać podpisy cyfrowe w dowolnym czasie i miejscu, bez konieczności korzystania z urządzeń fizycznych.
Podpis cyfrowy to obowiązkowe narzędzie, dzięki któremu przedsiębiorstwa mogą realizować procedury administracji publicznej i transakcje elektroniczne, takie jak składanie zeznań podatkowych i ich płacenie, rejestracja działalności gospodarczej, deklarowanie składek na ubezpieczenia społeczne i podpisywanie umów elektronicznych.
Dla małych firm outsourcing usług księgowych jest inteligentnym rozwiązaniem strategicznym, pomagającym zoptymalizować zasoby i zminimalizować ryzyko.
Wybitne zalety:
Optymalizacja kosztów: Koszt zatrudnienia usług księgowych jest często znacznie niższy niż zatrudnienie i utrzymanie wewnętrznego działu księgowości, zwłaszcza doświadczonych księgowych. Firmy nie muszą płacić wysokich pensji, inwestować w sprzęt, oprogramowanie księgowe ani świadczenia pracownicze.
Wysoki poziom wiedzy specjalistycznej i aktualizacje prawne: Firmy oferujące usługi księgowe zatrudniają zespół wysoko wykwalifikowanych ekspertów, którzy są na bieżąco informowani o najnowszych okólnikach i przepisach podatkowych, co pomaga zapewnić dokładność i zgodność z prawem.
Ograniczanie ryzyka: Renomowani dostawcy usług często wyraźnie zobowiązują się w umowie do wzięcia odpowiedzialności i rekompensaty szkód w przypadku wystąpienia błędów z ich winy.
Potencjalne zagrożenia i jak ich unikać:
Pomimo licznych korzyści, korzystanie z usług księgowych na zasadzie outsourcingu nadal wiąże się z ryzykiem. Niektóre nieprofesjonalne jednostki mogą fałszować dane, nie przekazywać kompletnej dokumentacji lub nie aktualizować zmian prawnych w odpowiednim czasie, co prowadzi do ryzyka podatkowego i wysokich kar dla przedsiębiorstw. Aby uniknąć tego ryzyka, firmy powinny nie tylko skupić się na niskich cenach, ale także wybierać renomowane jednostki z wieloletnim doświadczeniem, przejrzystymi procedurami pracy i zespołem pracowników posiadających certyfikaty Ministerstwa Finansów.
Model jednoosobowej działalności gospodarczej jest odpowiedni dla osób, które dopiero rozpoczynają działalność gospodarczą, mają ograniczone zasoby i jasno określone cele. Model ten sprawdza się, gdy chcesz prowadzić działalność na małą skalę, w jednej lokalizacji i nie planujesz rozbudowy sieci.
Jest to również idealne rozwiązanie dla małych firm, które nie wymagają skomplikowanych przepisów ani wysokich certyfikatów. Należy jednak pamiętać o akceptacji wysokiego ryzyka finansowego ze względu na nieograniczoną odpowiedzialność, co oznacza, że cały majątek osobisty może zostać wykorzystany do spłaty długów.
Wręcz przeciwnie, model korporacyjny to strategiczny wybór dla firm z długoterminową wizją rozwoju. Model ten pozwala na rozszerzenie skali działalności i rynków zbytu poprzez zakładanie oddziałów i przedstawicielstw.
Ograniczona odpowiedzialność to duży atut, który pomaga chronić majątek osobisty przed ryzykiem biznesowym. Ponadto, założenie spółki pomaga budować wiarygodność i ułatwia mobilizację kapitału oraz współpracę z dużymi partnerami. Dla grup osób fizycznych wnoszących kapitał i zarządzanie, spółka zapewnia jasną i spójną strukturę prawną.
W związku z ciągłymi zmianami w polityce podatkowej, przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę kapitałową nie jest już opcją opcjonalną, lecz krokiem strategicznym, który należy poważnie rozważyć. Gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością osiągnie pewien poziom, procedury podatkowe i księgowe stają się bardziej złożone, co zmniejsza początkowe korzyści płynące z tego modelu.
Tymczasem ryzyko związane z nieograniczoną odpowiedzialnością nadal istnieje. Przekształcenie w spółkę pomoże sformalizować model biznesowy, ochronić majątek osobisty i otworzy więcej możliwości rozwoju.
Proces konwersji obejmuje następujące kroki:
Krok 1: Spełnienie zobowiązań finansowych. Przed zarejestrowaniem nowej firmy właściciel musi uregulować wszystkie długi, wynagrodzenia pracowników i podatki zaciągnięte do tej pory.
Krok 2: Przygotuj dokumenty. Wśród nich znajdują się ważne dokumenty, takie jak oryginał zaświadczenia o rejestracji działalności gospodarczej, wniosek o rejestrację działalności gospodarczej, statut spółki oraz lista wspólników/akcjonariuszy (w zależności od rodzaju planowanej spółki).
Krok 3: Złóż wniosek. Złóż przygotowany wniosek w Biurze Rejestracji Działalności Gospodarczej w Departamencie Planowania i Inwestycji (DPI) prowincji/miasta, w którym mieści się siedziba nowego przedsiębiorstwa.
Krok 4: Rozwiązanie firmy. Po otrzymaniu nowego Certyfikatu Rejestracji Firmy, właściciel musi przeprowadzić procedurę rozwiązania starej firmy, aby zakończyć jej działalność.
Wybór między założeniem spółki a rejestracją jednoosobowej działalności gospodarczej to nie tylko kwestia formalności prawnych, ale strategiczna decyzja, która kształtuje przyszłość Twojej firmy. Szczegółowa analiza pokazuje, że każdy model ma swoje zalety i wady, odpowiednie na różnych etapach i w różnych celach.
Zalecenie końcowe:
Jeśli chcesz przetestować swój pomysł na biznes na małą skalę, przy ograniczonych zasobach i akceptujesz wysokie ryzyko finansowe, powinieneś zacząć od modelu Biznes Gospodarstwa Domowego.
Jeśli masz długoterminową wizję, chcesz się rozwijać, budować profesjonalną markę i, co najważniejsze, chcesz chronić swój majątek przed ryzykiem biznesowym, powinieneś zdecydować się na założenie firmy od samego początku.
Niezależnie od wybranego modelu, niezwykle ważne jest, aby być na bieżąco ze zmianami prawnymi, zwłaszcza w zakresie przepisów podatkowych, które zaczną obowiązywać w 2026 roku. Co więcej, inwestycja od samego początku w profesjonalne narzędzia i usługi, takie jak podpisy elektroniczne i outsourcing usług księgowych, zapewni sprawne działanie, zgodność z przepisami i maksymalną redukcję ryzyka.
